Ποιητική Εγκατάσταση στο Media Lounge του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης από 05/12/2012 έως 24/02/2013.
Η εγκατάσταση της Φοίβης Γιαννίση με τίτλο ΤΕΤΤΙΞ έχει ως αφετηρία τη σύνδεση του ποιητή με το τζιτζίκι στην αρχαία Ελλάδα, όπως παρουσιάζεται μέσα από τη μυθολογία, τη φιλοσοφία και την ποίηση. Ειδικότερα, η ποιήτρια βρίσκει έμπνευση στον στίχο του Αρχίλοχου «τέττιγος ἐδράξω πτεροῦ» (Archilochus 223 West) και στο απόσπασμα από τον Φαίδρο του Πλάτωνα όπου ο Σωκράτης αφηγείται την προέλευση των τζιτζικιών (Πλάτων, Φαίδρος 259A-Δ).
Κεντρικό στοιχείο τής εγκατάστασης είναι μια σειρά από χειρόγραφες σελίδες τοποθετημένες πάνω σε αναλόγια. Η θέση τους πάνω στο αναλόγιο, ένα εργαλείο που εξυπηρετεί τη φωναχτή ανάγνωση κειμένων, δηλώνει πως αποτελούν κείμενα προς εκφώνηση. Ο θεατής που στέκεται από πάνω τους, μεταφέρεται στη θέση του αναγνώστη. Τα χειρόγραφα περιέχουν διάφορα κείμενα, όπως πρόσφατα ποιήματα της Φοίβης Γιαννίση, ιαπωνικά Χαϊκού, εντομολογικές περιγραφές αλλά και αποσπάσματα από αρχαία ελληνική ποίηση και φιλοσοφία. Η μετάφραση και ο σχολιασμός τους από την ποιήτρια προσθέτει νέες πτυχές και αναγνώσεις κλασσικών κειμένων μέσα στο θεματικό πλαίσιο της σχέσης τζιτζικιού, ποίησης και έρωτα, η οποία πραγματώνεται και γίνεται κατανοητή μέσα από την εκφορά του ποιητικού λόγου.
Η σχέση αυτή αποτυπώνεται με πρωτότυπο τρόπο στη Συσκευή Απο-Στήθους Εκφώνησης / Έκδυμα, 2012 που βρίσκεται στον χώρο σαν αντικείμενο αλλά και ως βιντεοντοκουμέντο στο πλαίσιο μιας πρόσφατης ποιητικής δράσης στη Σχοινούσα. Η Συσκευή Απο-Στήθους Εκφώνησης / Έκδυμα είναι ένα ένδυμα για ποιητές που δημιουργεί μια προέκταση του στήθους, η οποία επιτρέπει τη στήριξη φύλλων χαρτιού σαν αναλόγιο. Το ένδυμα λόγω του διάφανου υλικού του παραπέμπει σε έκδυμα νύμφης τζιτζικιού ενώ λόγω του σχήματός του μεταμφιέζει τον ποιητή σε φτερωτό έντομο. Το εννοιολογικό αυτό ένδυμα αντιπροτείνει στην πρακτική της αποστήθισης μια ανάγνωση από-στήθους, από καρδιάς.
Το γραπτό προς εκφώνηση κείμενο συμπληρώνεται από μια επιπλέον μετάφραση σε ήχο και εικόνα. Μια μεγάλης κλίμακας βίντεοπροβολή οπτικοποιεί στίχους, περιγραφές εντομολόγων και σκηνές από τον Φαίδρο του Πλάτωνα. Η βιντεοπροβολή λειτουργεί σαν το μεταβαλλόμενο καλοκαιρινό σκηνικό της εγκατάστασης και μεταφέρει τον επισκέπτη σε άλλο τόπο και εποχή, στη θέση του ποιητή, του τζιτζικιού και του θεατή ποιητικών περφόρμανς, στις οποίες το τζιτζίκι κυριολεκτικά αντικαθιστά τη φωνή της ποιήτριας.
Σε μια βιντεοσκοπημένη δράση η ποιήτρια στέκεται με το κεφάλι καλυμμένο από ένα καλάθι, μια αναφορά στην αρχαιοελληνική πρακτική του εγκλεισμού τζιτζικιών μέσα σε μικρά καλάθια-κλουβιά. Το ίδιο καλάθι αποτελεί μέρος της εγκατάστασης και καλεί τον θεατή να μιμηθεί τον ποιητή φορώντας το στο κεφάλι. Ο θεατής που τολμάει να «φυλακιστεί» μέσα στο σκοτάδι του καλαθιού, στη θέση του εντόμου, βρίσκεται σε ένα ατομικό ηχητικό περιβάλλον, όπου ακούγονται απαγγελίες ποιημάτων και αποσπάσματα από τραγούδια.
Καθώς ο θεατής προσωρινά στερείται την όρασή του και παραδίδει την ακοή του στην ποιήτρια, χάνει την επαφή με τον χώρο και τον χρόνο της εγκατάστασης, χωρίς όμως να παύει να είναι τμήμα της. Η παρουσία του θεατή είναι αυτή που ενεργοποιεί και ολοκληρώνει την εγκατάσταση συνδέοντας, όπως και η ίδια η ποιήτρια, τον ποιητικό λόγο με το επαναληπτικό τραγούδι των τζιτζικιών, καθιστώντας το έργο ΤΕΤΤΙΞ ένα βιωματικό ποίημα.
Σταμάτης Σχιζάκης, επιμελητής της έκθεσης.