Μάθημα Επιλογής
Διδάσκουσα: Φοίβη Γιαννίση
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015
Ραψ-ωδίες
ραψ-ωδία: ράπτω+ωδή
ραψωδία: απαγγελία επικών ποιημάτων 2) επική σύνθεσις ή ποίησης 3)τμήμα επικού ποιήματος έχον ενότητα τινα. Ησύχιος: «σύνταξις ή συρραφή λόγων ή μέρος ποιήματος»
ράπτω: συνάπτω εις εν δύο ή πλείονα πράγματα δια βελόνης και ράμματος, συνενώνω δια ραφής
ωδή: συνηρημένος τύπος του αοιδή, άσμα, το μετά μέλους ποίημα, τραγούδι
<σύνθετος λέξις: η εκ δύο ή πλειόνων λέξεων απαρτιζομένη>
Α, όλη η αποβάθρα είναι μία νοσταλγία που πέτρωσε!
Φερνάντο Πεσσόα
μία οντότητα μάλιστα που μπορούσε να ζει και να λάμπει φρικτά
Χέρμαν Μέλβιλ
έχοντας τις ψυχές τους στις αγκαλιές των κυμάτων
Αρχίλοχος
Σκοπός του μαθήματος
Η ροή του μαθήματος μέσα στο ακαδημαϊκό έτος σκοπό έχει: 1. την εισαγωγή των φοιτητών στην ανάγνωση και την γραφή θεωρώντας πως οι δύο αυτές πράξεις είναι αλληλένδετες και δεν διαχωρίζονται, και 2. να εντάξει τις πράξεις αυτές στον τόπο.
Το μάθημα εισάγει την ποιητική ως θεωρία της κατασκευής μαζί με την ποιητική ως κατασκευή κειμένου.
Περιγραφή
Κατά το τρίωρο του μαθήματος :
1. Δημιουργείται ένα εργαστήριο κοινής λογοτεχνικής ανάγνωσης και ερμηνείας από όλους τους συντελεστές του που συνεισφέρουν από κοινού. Μέσα από κειμενικά παραδείγματα θίγονται και συζητιούνται μέσα στο μάθημα ζητήματα όπως η σχέση του θέματος με το φόντο, του περιβάλλοντος με το υποκείμενο της δράσης και το ποιητικό υποκείμενο, η σχέση του χώρου, του αντικειμένου, της εποχής και του καιρού με το σώμα. Στο φετινό μάθημα θα ξεκινήσουμε διαβάζοντας αποσπάσματα από τον Μόμπυ Ντικ του Χέρμαν Μέλβιλ (μετάφραση Αθανασίου Κ. Χριστοδούλου).
Η ανάγνωση λογοτεχνίας είναι η μία συνιστώσα του μαθήματος που εμπλουτίζεται με την δεύτερη συνιστώσα, την ποιητική του χώρου.
2. Πραγματοποιούνται διαλέξεις πάνω στην ποιητική, κάποιες από αυτές με καλεσμένους ομιλητές. Η ποιητική εννοείται ως λογοτεχνική θεωρία, ως το ερώτημα του πώς κανείς ποιεί μία λογοτεχνική κατασκευή. Εξετάζεται το ερώτημα του πώς δομείται ο λόγος (πεζό, ποίηση, δοκίμιο) και πώς η θεωρία αυτής της δόμησης ανά τις εποχές και από διαφορετικούς στοχαστές είτε επηρεάζεται από τον χώρο, είτε μπορεί να παραλληλιστεί με την δημιουργία χώρου και να την επηρεάσει. Μελετώνται παραδείγματα λογοτεχνικής θεωρίας, όπως και κείμενα λογοτεχνών, και συσχετίζονται με την χωρική κατασκευή.
Άσκηση-Τελικό προϊόν-Τρόπος εξέτασης
Το τελικό ζητούμενο στο μάθημα είναι η κατασκευή ενός «βιβλίου» με «ράψιμο κειμένων». Το βιβλίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως αντικείμενο ανάγνωσης. Το υλικό του θα προέρχεται από συλλογή λέξεων από από λεξικά και άλλα κείμενα.
Η παράδοση θα γίνει σε δύο φάσεις: στην ενδιάμεση θα παραδοθεί μία πρώτη λίστα/συλλογή κειμένων.
Προαιρετική είναι η παράδοση ηχητικού βιβλίου, audio cd διάρκειας έως 4 λεπτών.
Η τελική παρουσίαση του μαθήματος εκτός από την παράδοση και έκθεση των βιβλίων στον Βόλο είναι μία συνολική performance απαγγελίας σε μία σειρά ειδικά επιλεγμένων τόπων.
Το τελικό προιόν του βιβλίου θα δουλευτεί σε ένα εργαστήριο/σεμινάριo. Σε αυτό το σεμινάριο θα δουλευτεί η «συρραφή» του υλικού, κειμενικού ή/και ηχητικού.
Βιβλία που δίνονται στο μάθημα
Ευριπίδης Γαραντούδης Η ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα Μεταίχμιο 2008
Κ. Π. Καβάφης, Ποιήματα, Καβάφης Κ. Π. (εισαγ., σχόλ., επιμ. Ελευθεράκης Δημήτρης) Πατάκης 2011
Μπερνάρντο Σοάρες (Φερνάντο Πεσσόα), Το βιβλίο της ανησυχίας, Εξάντας 2007.
Βιβλιογραφία
Η βιβλιογραφία του μαθήματος είναι ενδεικτική.
Αφορά το θεωρητικό μέρος (ποιητική) και όχι τα λογοτεχνικά έργα.
Θεωρία
Αριστοτέλης, Ποιητική
Αuerbach Erich, Μίμησις, ΜΙΕΤ 2005
Cavallo, Chartier (επιμ.). Ιστορία της Ανάγνωσης στον Δυτικό Κόσμο, Μεταίχμιο: Αθήνα, 2006
Eliot, T.S. Δοκίμια για την ποίηση και την κριτική:επιλογή 1919-1961, Ηριδανός, Αθήνα 1983.
Heidegger, Martin "...Ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος...", Πλέθρον - 2008
Jacobson, Roman Δοκίμια για τη γλώσσα της λογοτεχνίας, Εστία, Αθήνα 1998
Man Paul De, Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ, ΑΝΘΡΩΠΟΜΟΡΦΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΣΤΗ ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, Άγρα, 1990
Μιχαήλ Μπαχτίν, Προβλήματα Λογοτεχνίας και Αισθητικής , μετάφραση: Γιώργος Σπανός, Πλέθρον: Αθήνα, 1980
Λήψεις: Γιάννης Κουκουζέλης
Μοντάζ: Γιώργος Καλύβης, Σεβαστιάνα Κωνστάκη
